اهمیت راهبرد تولید محصولات سالم و ارگانیک
استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات در کشور و باقی ماندن این ترکیبات در محصولات سبب شده است تا اصلی ترین راهبرد مهم برای توسعه کشاورزی در کشور،اولا": افزایش سطح سلامت جامعه با اولولیت قرارگرفتن تولید محصول سالم،ثانیا":تولید محصولات ارگانیک باشد.
از جمله پشتوانههای حمایتی در تولید محصول سالم:گسترش مبارزه ی تلفیقی آفات-مصرف بهینه سموم و مواد بیولوژیک-اعمال استانداردهای کنترل کیقی تولیدات و فرآوردههای کشاورزی میباشد.
تعریف کشاورزی ارگانیک(کشاورزی آلی،طبیعی یا زیستی):نوعی کشاورزی است که در تولید و فرآوری محصولات آن از کودهای شیمیایی،سموم،هورمون ها و دگرگونیها و دستکاریهای ژنتیکی استفاده نشود و همه مراحل ،تقویت زمین،کاشت و برداشت با استفاده از نهاده های طبیعی(همچون کود زیستی=کمپوست-حشرات)باشد.
کشاورزی ارگانیک سیستمی تولیدی است که سلامت( خاک،اکوسیستم ها و انسان) را پایدار میسازد و بر فرآیند بوم شناسانه،تنوع زیستی و چرخه های سازگار با شرایط محیطی تکیه دارد.
کشاورزی ارگانیک به نامهای کشاورزی زیست محیطی-کشاورزی کم بهره از نهادههای خارجی- کشاورزی آیش-کشاورزی جایگزین مطرح شده است.
از نظر علم شیمی تفاوت بین ترکیبات ارگانیک و غیر ارگانیک در این است که ترکیبات ارگانیک حتما"
و همیشه دارای کربن هستند در حالیکه ترکیبات غیر آلی(غیر ارگانیک) اکثر آنها کربن ندارند.حداکثر
ترکیبات ارگانیک یا به عبارتی همه ترکیبات ارگانیک دارای باند کربنC-H هستند.هر ماده ای و چیزی
که از موجودات زنده مشتق شده باشد یا مربوط باشد ارگانیک است.
چهار ترکیب عمده آلی در طبیعت (پایه های حیات) شامل:1-کربوهیدرات 2-چربیها 3-پروتئینها
4-نوکلوئیدها
تولید ارگانیک:یک تولیدی است که در کلیه مراحل تولید،فرآوری و حمل و نقل وبسته بندی بر اساس
استانداردهای ارگانیک انجام شده باشد.
-فواید مصرف مواد غذایی ارگانیک:
1-ارزش غذایی بالاتری دارند.میزان ویتامینC،کلسیم،منیزیم،آهن و فسفر در مواد غذایی ارگانیک بیشتر است.
2-مواد غذایی ارگانیک حاوی آنتی اکسیدان بیشتری میباشند(50% بیشتر از محصولات غیرارگانیک).
(چرا که آفت کشهای مصنوعی تولید این مواد را در گیاهان کاهش داده امّا کودهای حیوانی و آلی بکاررفته در کشاورزی ارگانیک تولید آنتی اکسیدانها را افزایش میدهد. )
3-محصولات ارگانیک کمتر سمی هستند یا اصلا" سم ندارند.
4-محصولات ارگانیک سالم تربوده و به بقایای آفت کشهای آلی کمتر آلوده میباشند.
5-این محصولات فاقد افزودنیهای غذایی هستند.
6-یکی از دلایل اینکه محصولات ارگانیک خوشمزه و خوش طعم ترند به خاطر عدم وجود سموم شیمیایی است و اینکه زودتر به دست کشاورز میرسند.
فرق بین محصول سالم با محصول ارگانیک
محصول سالم به محصولی گویند که عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده بوده و با رعایت حداکثر باقی مانده مجاز(MRLs) تولید شده باشد.ولی درمحصول ارگانیک به هیچ عنوان از ترکیبات شیمیایی و آفت کش و... استفاده نمیشود.
تعریف برنج ارگانیک براساس IRRI: 1-عدم استفاده از آفت کش و کودهای شیمیایی سنتزی یا مصنوعی. 2-حاصلخیزی خاک از طریق فرآیندهای طبیعی باید حفظ شوداز جمله:الف)کاشت گیاهان پوششی و یا استفاده از کمپوست. ب)کودهای دامی و بقایای گیاهی.
3-اجرای تناوب زراعی در مزرعه و اجتناب از تک کشتی در یک کرت خاص میباشد.
4-روشهای تلفیقی و غیرشیمیایی برای کنترل آفات،بیماریها و علفهای هرز بکار میرود.
شرایط دادن گواهی محصولات ارگانیک
محصولات ارگانیک باید در زمینی پرورش و مدیریت شده باشند که فرسایش،کاهش و کیفیت خاک،بهبود
دوره انتقال سه سال طول میکشد.هیچ ورودی مرکب از مواد مصنوعی نباید تا 36 ماه قبل از برداشت
اولین محصول ارگانیک مصرف شود.علفهای هرز،حشرات و دیگر آفات بوسیله اقداماتی مانند:تناوب زراعی،مالچ پاشی،شخم،انتخاب واریته و کنترل بیولوژیک صورت میگیرد.اغلب علف کشهای مصنوعی و آفت کشهای مصنوعی و آفت کشها،ممنوع هستند.هر چند که تعداد کمی از مواد مغذی مصنوعی و افزودنی های خاک بر اساس یک فهرست خاص ملّی،اجازه کاربرد دارند.
مدیریت تناوب زراعی در کشاورزی ارگانیک
کشت پی در پی یک محصول و یا محصولات شبیه به هم،موجبات کاهش عناصر غذایی خاک را فراهم آورده و حالت خستگی را برای خاک موجب میشود.در اثر برداشت محصول عناصر غذایی بسیار زیادی ازخاک خارج میشود و چنانچه کشت متداول ادامه یابد کاهش مقاومت محصول در برابر خسارت و آفات و بیماریها و کاهش رشد را به همراه خواهد داشت.از سویی خستگی زمین ممکن است ناشی از فشار ناهنجار باقی ماندههای محصول قبلی برمحصول پس از آن باشد.بازگشت محصول قبلی کشت شده در زمین(کودسبز)، در بسیاری از موارد،خاصیت آنتی بیوتیکی داشته و مانع از انجام فعالیتهای میکروبی مضر خاک میشود،ضمن آنکه اثرات آللوپاتی نیز وجود دارد.